Hinduismo

From eusterm

Hinduismo, kontzeptu-eskema bat

Eskema deskribatzen duen entitatea

Ikasle-proiektuaren deskribapen laburra

Egilea(k)

Maialen Rodriguez

Sarrera

Ni Maialen Rodriguez naiz, Itzulpengintza eta Interpretazioko ikaslea eta hau A Hizkuntzaren Terminologia ikasgaiaren azkenengo proiektua da. Proiektu honetarako hinduismoaren gaia hautatu dut, asko interesatzen zaidan gai bat delako.

Iturriak

Erabilitako iturriak asko izan dira. Hasteko, eta gehien erabili dudana, Wikipedia izan da. Wikipediatik hartu ditut termino gehienak eta ondoren, Wikipediako terminoez gain, nik behar nituenak gehitu ditut. Wikipediaz gain, Elhuyar Hiztegia asko erabili dut termino ezberdinak euskaratzeko eta terminoak soilik ingelesez zeudenean DeepL eta WordReference bezalako hizkuntza baliabideak erabili ditut. Definizioak emateko Euskaltzaindiaren Hiztegiaz baliatu naiz gehienbat, eta baita RAEz ere gaztelaniazko definizioetarako.

Emandako urratsak eta emaitza

Proiektua hasteko, irakasleak guk erabakitako Wikipedia orrialde baten terminoak eman zizkigun Driveko Excel batean. Bertan, Eustermen erabiliko genituen terminoak hautatu genituen eta hori behin eginda Eustermekin hasi ginen lanean. Webgune honetan euskaratu gabe zeuden terminoak itzultzen hasi nintzen. Ez ziren asko baina batzuk bai.

Horretaz gain, definizioak ez zeuden euskaratuak beraz banan-banan joan naiz erabiliko nuen termino bakoitzaren definizioa euskaratzen. Bestalde, definizio asko ez ziren (guztiz) zuzenak, beraz hauek aldatzearen hautua hartu dut definizio egokiago bat idatziz, hiru hizkuntzetan noski.

Behin lan hau eginda, grafoa egitera abiatu naiz. Honakoa burutzeko egin nahi nituen loturak eman ditut, hauek grafoan zuzen zeudela ikusiz. Hori ziurtatuta nuela, hau da, bai loturak, bai definizioak eta bai terminoak zuzen zeudela ikusita, lana amaitutzat eman dut.

Eskema ikusteko galdeketa

Galdeketa honen bitartez, eskemako kontzeptuak eta erlazioak ikusi. Euskarazko lexikalizaziorik ez dutenak ez dira agertuko! 

PREFIX euswb: <https://eusterm.wikibase.cloud/entity/>
PREFIX eusdp: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/direct/>
PREFIX eusp: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/>
PREFIX eusps: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/statement/>
PREFIX euspq: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/qualifier/>
PREFIX euspr: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/reference/>
PREFIX eusno: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/novalue/>

select ?concept ?conceptLabel ?edgeLabel ?concept2 ?concept2Label where {
  ?concept eusdp:P6 euswb:Q192; rdfs:label ?conceptLabel. filter(lang(?conceptLabel)="eu")
  optional {?concept ?rel ?concept2. values ?rel {eusdp:P3 eusdp:P4 eusdp:P5}
            ?edge wikibase:directClaim ?rel ; rdfs:label ?edgeLabel . filter(lang(?edgeLabel)="eu")
            ?concept2 rdfs:label ?concept2Label. filter(lang(?concept2Label)="eu")
           }
 }

Try it!


Euskara-Gaztelera-Ingelesa Hiztegia

Eskema honetako kontzeptuan hiztegi hirueleduna ikusteko, erabili galdeketa hau. 

PREFIX euswb: <https://eusterm.wikibase.cloud/entity/>
PREFIX eusdp: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/direct/>
PREFIX eusp: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/>
PREFIX eusps: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/statement/>
PREFIX euspq: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/qualifier/>
PREFIX euspr: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/reference/>
PREFIX eusno: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/novalue/>

select ?concept 
?euLabel (group_concat(distinct str(?euAltLabel);SEPARATOR="; ") as ?euAltLabels)  
?esLabel (group_concat(distinct str(?esAltLabel);SEPARATOR="; ") as ?esAltLabels)  
?enLabel (group_concat(distinct str(?enAltLabel);SEPARATOR="; ") as ?enAltLabels)  
where {
  ?concept eusdp:P6 euswb:Q192. 
  optional{?concept rdfs:label ?euLabel. filter(lang(?euLabel)="eu")}
  optional{?concept skos:altLabel ?euAltLabel. filter(lang(?euAltLabel)="eu")}
  optional{?concept rdfs:label ?esLabel. filter(lang(?esLabel)="es")}
  optional{?concept skos:altLabel ?esAltLabel. filter(lang(?esAltLabel)="es")}
  optional{?concept rdfs:label ?enLabel. filter(lang(?enLabel)="en")}
  optional{?concept skos:altLabel ?enAltLabel. filter(lang(?enAltLabel)="en")}
  
 } group by ?concept ?euLabel ?euAltLabels ?esLabel ?esAltLabels ?enLabel ?enAltLabels
order by lcase(?euLabel)

Try it!

Euskarazko kontzeptu-etiketak Eustermen eta Wikidatan

Ikusteko, zer lexikalizazio dituen kontzeptu bakoitzak Eusterm-eko eskeman eta Wikidatan, erabili galdeketa hau. Wikidatako "prefLabel" eta "altLabel" Eusterm-eko etiketez ordeztea da ideia. 

PREFIX wdt: <http://www.wikidata.org/prop/direct/>
PREFIX rdfs: <http://www.w3.org/2000/01/rdf-schema#>
PREFIX euswb: <https://eusterm.wikibase.cloud/entity/>
PREFIX eusdp: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/direct/>
PREFIX eusp: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/>
PREFIX eusps: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/statement/>
PREFIX euspq: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/qualifier/>
PREFIX euspr: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/reference/>
PREFIX eusno: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/novalue/>

select ?concept ?eusterm_prefLabel
(group_concat(distinct str(?euAltLabel);SEPARATOR="; ") as ?eusterm_altLabels)  
# ?esLabel (group_concat(distinct str(?esAltLabel);SEPARATOR="; ") as ?esAltLabels)  
# ?enLabel (group_concat(distinct str(?enAltLabel);SEPARATOR="; ") as ?enAltLabels)  
?wd_uri ?wd_enPrefLabel ?wd_prefLabel ?wd_altLabels
where { #bind("Q5" as ?wikidata)
?concept eusdp:P6 euswb:Q192; eusdp:P1 ?wikidata ; rdfs:label ?eusterm_prefLabel . filter(lang(?eusterm_prefLabel)="eu") 

#   optional{?concept rdfs:label ?esLabel. filter(lang(?esLabel)="es")}
#   optional{?concept skos:altLabel ?esAltLabel. filter(lang(?esAltLabel)="es")}
#   optional{?concept rdfs:label ?enLabel. filter(lang(?enLabel)="en")}
#   optional{?concept skos:altLabel ?enAltLabel. filter(lang(?enAltLabel)="en")}

bind(iri(concat("http://www.wikidata.org/entity/",?wikidata)) as ?wd_uri)
SERVICE <https://query.wikidata.org/sparql> {    
select ?wd_uri ?wd_enPrefLabel ?wd_prefLabel (group_concat(distinct str(?wd_altLabel);SEPARATOR="; ") as ?wd_altLabels)  
WHERE { ?wd_uri rdfs:label ?wd_enPrefLabel. filter(lang(?wd_enPrefLabel)="en")
  optional{?wd_uri rdfs:label ?wd_prefLabel. filter(lang(?wd_prefLabel)="eu")}
  optional{?wd_uri skos:altLabel ?wd_altLabel. filter(lang(?wd_altLabel)="eu")}
} group by ?wd_uri ?wd_enPrefLabel ?wd_prefLabel ?wd_altLabels }
   
  optional{?concept skos:altLabel ?euAltLabel. filter(lang(?euAltLabel)="eu")}
     
 } group by ?concept ?eusterm_prefLabel
 ?eusterm_altLabels
?wd_uri ?wd_enPrefLabel ?wd_prefLabel ?wd_altLabels
order by ?eusterm_prefLabel

Try it!

Euskarazko definizioak Eustermen eta Wikidatan

Ikusteko, zer definizio kontzeptu bakoitzak Eusterm-eko eskeman eta Wikidatan, erabili galdeketa hau. Wikidatako definizioa Eusterm-eko definizioaz ordeztea da ideia. 

PREFIX wdt: <http://www.wikidata.org/prop/direct/>
PREFIX rdfs: <http://www.w3.org/2000/01/rdf-schema#>
PREFIX euswb: <https://eusterm.wikibase.cloud/entity/>
PREFIX eusdp: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/direct/>
PREFIX eusp: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/>
PREFIX eusps: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/statement/>
PREFIX euspq: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/qualifier/>
PREFIX euspr: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/reference/>
PREFIX eusno: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/novalue/>

select ?concept ?eusterm_prefLabel ?eusterm_def
?wd_uri ?wd_enPrefLabel ?wd_euPrefLabel ?wd_def
where { 
?concept eusdp:P6 euswb:Q192; eusdp:P1 ?wikidata ; rdfs:label ?eusterm_prefLabel . filter(lang(?eusterm_prefLabel)="eu") 
bind(iri(concat("http://www.wikidata.org/entity/",?wikidata)) as ?wd_uri)
SERVICE <https://query.wikidata.org/sparql> {    
select ?wd_uri ?wd_enPrefLabel ?wd_euPrefLabel ?wd_def
WHERE { ?wd_uri rdfs:label ?wd_enPrefLabel. filter(lang(?wd_enPrefLabel)="en")
  optional{?wd_uri rdfs:label ?wd_euPrefLabel. filter(lang(?wd_euPrefLabel)="eu")}
  optional{?wd_uri schema:description ?wd_def. filter(lang(?wd_def)="eu")}
} group by ?wd_uri ?wd_enPrefLabel ?wd_euPrefLabel ?wd_def }
 optional{?concept schema:description ?eusterm_def. filter(lang(?eusterm_def)="eu")}
} group by ?concept ?eusterm_prefLabel ?eusterm_def
?wd_uri ?wd_enPrefLabel ?wd_euPrefLabel ?wd_def
order by ?eusterm_prefLabel

Try it!

Retrieved from "https://eusterm.wikibase.cloud/w/index.php?title=Hinduismo&oldid=9403"