Festak

Festak, kontzeptu-eskema bat

Egilea: Olatz Aizpurua

Kontzeptu-eskema hau errepresentatzen duen entitatea: Q5965

Abiapuntua

Nire abiapuntua ingelesez idatziriko hiztegi batetik erauzitako terminoetatik abiatzen den nik neuk sortutako glosario propio bat izan da, zeinek ingeles, euskara eta gaztelaniazko baliokideak biltzen dituen.

Helburua eta Metodologia

Nire helburu nagusia Wikidatan festei erlazionaturiko euskarazko (eta gaztelaniazkoak eta ingelesezkoak, falta diren kasuetan) baliokideak eta definizioak sartzea da.

Horretarako, hasteko, ingelesezko webgune batetik festei erlazionaturiko zenbait hitz erauzi eta kalkulu-orri batean jarri nituen, euskarazko eta gaztelaniazko baliokideak izango zituen glosario bat osatzeko.

Gero, behin glosarioa osaturik neukala, kalkulu-orri hori "CSV" formatuan deskargatu eta "Open Refine" programara igo nuen, bertan glosarioko hitzei Wikidatako baliokideak eta Q zenbakiak esleitzeko.

Ondoren, Q zenbaki horiek David Lindemani, hots, nire irakasleari bidali nizkion, berak nire kontzeptu-eskema honetan galdetegi bat txertatzeko.

Behin galdetegi hori neukala, bertan sartu eta eustermen definizio bat eta hitz baliokide bat falta zituzten hitzei bi gauza berauek sartzen aritu nintzen.

Definizio eta hitz baliokide horiek sartu ostean, Davidek agian Euskal Herriko festei erlazionaturiko hitz gehiago sartzea ondo egongo litzakeela esan zian. Beraz, Wikipediako artikulu bat hartu ("Jaiak Euskal Herrian"), bertako hitz urdinak Daviden laguntzaz erauzi eta gauza berdina egin nuen hitz berri hauekin.

Azkenik, nire hasierako helburu nagusia betetzeko asmoz, eustermeko kontzeptu, definizio eta hitz baliokide guzti hauek Wikidatara esportatu nituen, nik eustermen sartutako kontzeptu bakoitza bere Wikidatako Q zenbakiarekin lerrokatuz. Guztira 82 hutsune bete nituen Wikidatan.

Iturria

Ondorengo hiztegiko artikulu batetik hartu ditut landuriko terminoak: Boom Positive: Positive Language Dictionary & Boutique

SPARQL

Kontzeptu guztiak

Honako galdeketa honen bitartez, kontzeptu-eskema honetako elementuak ikusi, EU ES eta EN lexikalizazio eta definizio laburrekin:

#title:Festa kontzeptuak, lexikalizazio eta definizioekin
PREFIX euswb: <https://eusterm.wikibase.cloud/entity/>
PREFIX eusdp: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/direct/>

select ?concept (iri(concat("http://www.wikidata.org/wiki/",?wd)) as ?wikidata)
?euLabel (group_concat(distinct str(?euAltLabel);SEPARATOR="; ") as ?euAltLabels)
?euDef
?esLabel (group_concat(distinct str(?esAltLabel);SEPARATOR="; ") as ?esAltLabels)  
?esDef
?enLabel (group_concat(distinct str(?enAltLabel);SEPARATOR="; ") as ?enAltLabels)  
?enDef
where {
  ?concept eusdp:P6 euswb:Q5965;
           eusdp:P1 ?wd.
  optional{?concept rdfs:label ?euLabel. filter(lang(?euLabel)="eu")}
  optional{?concept skos:altLabel ?euAltLabel. filter(lang(?euAltLabel)="eu")}
  optional{?concept schema:description ?euDef. filter(lang(?euDef)="eu")}
  optional{?concept rdfs:label ?esLabel. filter(lang(?esLabel)="es")}
  optional{?concept skos:altLabel ?esAltLabel. filter(lang(?esAltLabel)="es")}
  optional{?concept schema:description ?esDef. filter(lang(?esDef)="es")}
  optional{?concept rdfs:label ?enLabel. filter(lang(?enLabel)="en")}
  optional{?concept skos:altLabel ?enAltLabel. filter(lang(?enAltLabel)="en")}
  optional{?concept schema:description ?enDef. filter(lang(?enDef)="en")}
  
 } group by ?concept ?wd ?euLabel ?euAltLabels ?euDef ?esLabel ?esAltLabels ?esDef ?enLabel ?enAltLabels ?enDef
order by ?euLabel

Try it!

Wikidatarekin lerrokatutakoak, Eustermen vs. Wikidatan

Honako galdeketa honen bitartez, Wikidatarekin lotutako kontzeptu-eskema honetako elementuak ikusi, Eustermen eta Wikidatan dituen lexikalizio hobetsiekin eta definizioekin:

#title:Festa kontzeptuak: Wikidatarekin lerrokatuak, Eustermen eta Wikidatan dituen lexikalizazio hobetsiekin eta definizioekin
PREFIX euswb: <https://eusterm.wikibase.cloud/entity/>
PREFIX eusdp: <https://eusterm.wikibase.cloud/prop/direct/>
PREFIX wd: <http://www.wikidata.org/entity/>

select ?eusterm_item ?wikidata_item ?eusterm_label (group_concat(distinct str(?eusterm_altLabel);SEPARATOR="; ") as ?eusterm_altLabels) ?eusterm_def 
       ?wikidata_label ?wikidata_altLabels ?wikidata_def

where {
  ?eusterm_item eusdp:P6 euswb:Q5965;
           eusdp:P1 ?wd.
   bind (iri(concat(str(wd:),?wd)) as ?wikidata_item)
  optional {?eusterm_item rdfs:label ?eusterm_label. filter(lang(?eusterm_label)="eu")}
  optional {?eusterm_item skos:altLabel ?eusterm_altLabel. filter(lang(?eusterm_altLabel)="eu")}
  optional {?eusterm_item schema:description ?eusterm_def. filter(lang(?eusterm_def)="eu")}
  
  SERVICE <https://query.wikidata.org/sparql> { select ?wd ?wikidata_item ?wikidata_label (group_concat(distinct str(?wikidata_altLabel);SEPARATOR="; ") as ?wikidata_altLabels) ?wikidata_def
  WHERE { 
   ?wikidata_item rdfs:label ?label. filter(lang(?label)="en")
       optional {?wikidata_item rdfs:label ?wikidata_label. filter(lang(?wikidata_label)="eu")}
       optional {?wikidata_item schema:description ?wikidata_def. filter(lang(?wikidata_def)="eu")} 
       optional {?wikidata_item skos:altLabel ?wikidata_altLabel. filter(lang(?wikidata_altLabel)="eu")}
                        } group by ?wd ?wikidata_item ?wikidata_label ?wikidata_altLabels ?wikidata_def
  }
 } group by ?eusterm_item ?wikidata_item ?eusterm_label ?eusterm_altLabels ?eusterm_def ?wikidata_label ?wikidata_altLabels ?wikidata_def

Try it!